English GİRİŞ YAP

MAM YUVARLAK MASA TOPLANTILARI

Tanrı, Doğa ve İmkân: Fahreddin er-Râzî'nin Doğa Felsefesi ve Modal Metafiziği

Kübra Bahçi

10 Mayıs 2025 Cumartesi 15:30 Salon: ŞAKİR KOCABAŞ SALONU

"İslam Felsefesi Konuşmaları" serisinin on beşinci oturumunda Kübra Bahçi ile "Tanrı, Doğa ve İmkân:
Fahreddin er-Râzî'nin Doğa Felsefesi ve Modal Metafiziği" başlıklı doktora tezi üzerine konuşacağız.

İmkân, Fâil-i Muhtâr olan yaratıcının bir şeye kudretinin yetmesiyle özdeş değilse ve hatta neyin yaratılabilir (makdûr) olduğunun illetiyse, mümkünü mümkün kılan nedir? Bu çalışma, Fahreddin er-Râzî felsefesinde bu soruya bir cevap aramaya koyulmuştur. Râzî’nin "heyûlâ" kavramını İbn Sînâ’dan farklı bir şekilde kullanması ve cisim ile nitelikler arasında hiyerarşik olmayan (heterarşik) bir ilişki öngörmesi, çalışmanın odak noktalarından biridir. Bu bağlamda, doğanın imkânı sınırlayıcı bir unsur olup olmadığı araştırılmaktadır.
Bu çalışmanın birinci ayağı doğa felsefesi iken, ikinci ayağı modal metafiziktir. Bir şey hakkında "mümkündür" demek ne anlama gelir?
Râzî'ye göre, imkânın mutabakatı, madde gibi hâriçte bir konuda veya zihinde bir surette olamaz. Fakat imkan herhangi bir i‘tibar edenin i‘tibarına da bağlı olmaksızın doğru olan bir kavram olarak nasıl düşünülebilir?
Bu bağlamda, imkân izafî bir kavram olduğundan, Râzî'nin izafetin şartlarına dair yaklaşımı fer'iyyet kaidesi bağlamında yol gösterici olmaktadır. Ayrıca imkân kavramı mahiyetin lâzımı olduğu için, mahiyetlerin mec‘ûliyeti meselesi bir hudûs meselesi olarak değerlendirilecektir. Bu bağlamda, âlemin yaratılmadan önce mümkün olmasının sorunsallaştırılması ve Râzî'nin açık bir şekilde sunmadığı ama kendi felsefesinden yola çıkarak geliştirilen bir çözüm önerisi sunulmaktadır.
Bu minvalde, ilk sorunun cevabına adım adım yaklaşılmaya çalışılmaktadır.

HAVADİS

TÜM HABERLER

EDİTÖRDEN

SEMİNERLER

Vakıf faaliyetlerinin en gelenekseli olan seminerler, her yıl güz ve bahar dönemlerinde gerçekleşiyor.

DETAYLI BİLGİ


BİZİ TAKİP EDİN

Vakfımızın düzenlediği programlardan (seminer, sempozyum, panel, vs.) haberdar olmak için e-posta adresinizi bırakabilirsiniz.