Edebiyatla Sinema Hiç Aşk Yaşamadılar, Edebiyat Ay’da Sinema Dünya’da Kaldı

Ali Özgentürk

Değerlendirme: Döndü Toker

Bilim ve Sanat Vakfı Sanat Araştırmaları Merkezi, EdebiyatSinema program dizisinin Ocak ayı konuğu usta yönetmen Ali Özgentürk oldu. Programda edebiyatla sinemanın uzak ilişkisinin yanı sıra kendi sinema yolculuğuna değinen yönetmen, güncel Türk sineması analizlerine de yer verdi.

Konuşmasına “Sinema konuşulmaz, yapılır” diyerek başlayan usta yönetmen, yüzde sekseni zanaat olan sinemanın ancak pratik ederek öğrenilebileceğinin altını çizdi. Çünkü sinema yalnızca teorilerle, kitaplardan okuyarak gerçekleştirilebilecek bir sanat dalı değildir. Konuşmanın başlığını açıklayan Özgentürk, Ay’ı metafor olarak kullanıyor. Edebiyat somut olmayan, bir şiirin veya bir metnin parçasında olan, sinema ise çok daha dünyevi ve maddi olandır. Bu yüzden edebiyat ve sinema arasında bir tür kız kaçırma ilişkisi bulunur. Yani edebiyattan yapılan uyarlamalar hiçbir zaman sinemada tam karşılığını bulamaz. Edebiyatın en güçlü örneklerinden sayılabilecek Karamazov Kardeşler’in Rus uyarlaması ya da Kafka’nın Dönüşüm’ünün uyarlamaları da edebiyattaki güçlü anlatımı sinemada yakalayamaz. Bir şiirin hatta iki dizenin karşılığını sinema diliyle anlatmak çok zor bir iştir. Özellikle de sinemanın ilk dönemlerinde tiyatrodan, edebiyattan fazlasıyla yararlanan film dünyası, zamanla karakter üzerine sinema yapmak konusunda ustalaşır. Buna rağmen edebiyatın sağladığı tahayyül gücüne ulaşmak kolay değildir. Mesela Marquez’in ünlü eseri Yüzyıllık Yalnızlık romanı sinemaya uyarlanmak istenir ancak yazar, her okuyanın farklı bir dünya kurarak zenginleştirdiği eserini korumak isteğini belirterek büyük meblağlardaki teklifleri reddeder. Çünkü sinema edebiyat metnini sabitleştirip okuyucunun hayalini kısıtlayacaktır. Özgentürk, bir romanı okurken her bir cümleyle bir başka bağ kurdurduğunu, romanın akan, sinemanın ise duran bir sanat olduğunu dile getirdi. Kelimelerden mürekkep varlıklar olduğumuz için, kitapların hatırlanması kolay, filmlerin hatırlanması ise zordur. Popüler kültürde ise daha ziyade seyredilen kitaplar yazılmakta, gerçek edebi eserler asıl değerini bulamamaktadır.

Yazının tamamı için tıklayınız.

 

خيار المحررين

SEMINARS

As the most traditonal activity of BISAV, the courses take place in every fall and spring of a year.

MORE INFO


تابعنا

الاشتراك في النشرة الإخبارية لدينا لتلقي الأخبار والتحديثات.