Bilim ve Sanat Vakfı

MEDENİYET ARAŞTIRMALARI MERKEZİ

Kelam ve Tabiat Felsefesi Okuma Grubu

İslâm düşüncesinde Allah-âlem ilişkisi bağlamında beliren en büyük sorun, ezelî varlık ile yaratılmışlar arasındaki nedensel ilişkinin izahı noktasında ortaya çıkmıştır. Sonsuz varlığın naslar çerçevesinde doğru biçimde anlaşılmasını gerektiren bu mesele, aynı zamanda sınırlı varlığın kendini ve içinde olduğu tabiî mekanizmayı anlamasını gerektirir. Bu sebeple ilk fikri tartışmalar, ilâhî fiilin yapısı ve etkinliği bağlamında cebr ve ihtiyar ekseninde zuhur etmiş, buradan hareketle tabiat olaylarının yapısı ve işleyişi üzerinde durulmuştur.

Osman Demir'in koordinatörlüğünde  gerçekleştirilecek olan Kelâm ve Tabiat Felsefesi Okuma Grubu’nda, ilk dönem kelâmında Müslümanların tabiata dair ilk fikir yürütmelerinin teolojik ve tarihi arka planı, bunların gerekçeleri ve buna dair yapılan izah denemeleri üzerinde durulacaktır. Öncelikle kelâmcıların kainat üzerinde etkili olduğunu düşündükleri; ilim, irade, kudret ve tekvin sıfatları üzerinde durulduktan sonra onların tabiatı izah için icat ettikleri atom, tabiat, araz ve cisim teorileri ile bu yapının işleyişini açıklamak için geliştirdikleri âdet, kümûn, itimâd ve tevlîd teorilerine yer verilecektir. Bu doğrultuda temsil gücü olan metinler ele alınacak ve tüm katılımcıların katkıda bulunması beklenecektir.

Toplam sekiz hafta sürmesi planlanan programda sırasıyla aşağıdaki konular üzerinde durulacaktır:

1. Hafta: Kelâm Tabiat Fikrinin Tarihi ve Teolojik Arka planı
2. Hafta: Alemin Yapısı: Cevher-i Ferd Teorisi
3. Hafta: Kelâmda Tabiat Fikri ve Eleştirisi
4. Hafta: İlk Fizik Teorileri: Arazcı ve Cisimci Teoriler
5. Hafta: Mucize ve Nedensellik: Âdet Teorisi
6. Hafta: Nazzâm’ın Kümûn-Zuhûr ve Tafra Teorileri
7. Hafta: Mu’tezile’de ve Eş‘ârilikte İtimad Teorisi
8. Hafta: İnsan Fiillerinden Doğaya: Tevlîd Teorisi

Cumartesi günleri saat 13.00-14.30 arasında toplanacak olan okuma grubunun ilk toplantısı 5 Mart'ta gerçekleştirilecektir. Sekiz haftalık programın ilk dört oturumu birer hafta arayla, ikinci dört oturumu ise iki haftada bir yapılacaktır. 

NOT: Okuma Grubu başvuruları 3 Mart 2016 tarihi itibariyle sona ermiştir. Grup ile ilgili bilgi için [email protected] adresine mail atabilirsiniz..